ગાંધીનગર: ગુજરાતમાં લગભગ 14 કંપનીઓને ઇથેનોલ યુનિટ સ્થાપવા માટે OMCs તરફથી મંજૂરી મળી છે. સામૂહિક રીતે, આ કંપનીઓ 2,800 KLPD ની કુલ ક્ષમતાવાળા યુનિટ સ્થાપવા માટે લગભગ રૂ. 3,300 કરોડનું રોકાણ કરવાની યોજના ધરાવે છે. હાલમાં, અમદાવાદ અને તેની આસપાસ પાંચ કરતા ઓછા ઇથેનોલ યુનિટ કાર્યરત છે. અન્ય વિકાસના વિવિધ તબક્કામાં છે. જ્યારે ઉત્તર પ્રદેશ, કર્ણાટક અને પંજાબ ઇથેનોલના મુખ્ય ઉત્પાદકો છે, ત્યારે ગુજરાતમાં નોંધપાત્ર વિકાસની સંભાવના છે.
ગયા મહિને, ભારતની અગ્રણી ડેરી કંપની અમુલે ચીઝ અને પનીરના ઉત્પાદનના ઉપ-ઉત્પાદન, છાશમાંથી બાયોઇથેનોલનું ઉત્પાદન કરવા માટે તેનું પ્રથમ મોટા પાયે ટ્રાયલ સફળતાપૂર્વક હાથ ધરીને એક મહત્વપૂર્ણ સીમાચિહ્ન હાંસલ કર્યું. ભારતીય ડેરી ઉદ્યોગમાં આ પ્રકારની પ્રથમ ટ્રાયલની સફળતાથી ઉત્સાહિત, FMCG જાયન્ટ હવે દરરોજ 50,000 લિટર ઉત્પાદન કરવાની ક્ષમતા ધરાવતા બાયોઇથેનોલ પ્લાન્ટમાં રૂ. 70 કરોડનું રોકાણ કરવાની યોજના ધરાવે છે.
આ પહેલ બાયોઇથેનોલના વેચાણ દ્વારા ડેરી ખેડૂતો માટે રૂ. 700 કરોડની વધારાની આવક ઉત્પન્ન કરવાની અપેક્ષા છે. પરંતુ બાયોઇંધણની વધતી માંગથી લાભ મેળવનારી અમૂલ એકમાત્ર કંપની નથી. ઇથેનોલ બ્લેન્ડેડ પેટ્રોલ (EBP) કાર્યક્રમ હેઠળ પેટ્રોલમાં 20% સુધી બાયોઇથેનોલ ભેળવવાનો ભારત સરકારનો આદેશ રાજ્યભરમાં અનેક પ્રોજેક્ટ્સને વેગ આપી રહ્યો છે.
અમદાવાદ સ્થિત ઘણી કંપનીઓ મજબૂત વૃદ્ધિની અપેક્ષાએ ઇથેનોલ ઉત્પાદનમાં પ્રવેશવાની તૈયારી કરી રહી છે. અમદાવાદ સ્થિત ગ્રેનસ્પેન ન્યુટ્રિયન્ટ્સ પ્રાઇવેટ લિમિટેડે ફોરવર્ડ ઇન્ટિગ્રેશન વ્યૂહરચનાના ભાગ રૂપે તેનો ઇથેનોલ પ્લાન્ટ પહેલેથી જ શરૂ કરી દીધો છે. “અમે વર્ષોથી મકાઈ અને ચોખાના ઉત્પાદનમાં સક્રિય છીએ,” કંપનીના ચેરમેન સંપતરાજ ચૌધરીએ જણાવ્યું હતું. જ્યારે કેન્દ્ર સરકારે ઇથેનોલ બ્લેન્ડિંગ પહેલની જાહેરાત કરી, ત્યારે અમે ઇથેનોલ પ્લાન્ટ સ્થાપવાનું નક્કી કર્યું.
અમે લગભગ રૂ. 500 કરોડનું રોકાણ કર્યું અને હાલમાં અમારી પાસે 340 કિલોલિટર પ્રતિ દિવસ (KLPD) ઇથેનોલ ઉત્પાદનની ક્ષમતા છે. અમે 2023 માં 100 KLPD ક્ષમતાથી શરૂઆત કરી હતી અને પછીથી તેનો વિસ્તાર કર્યો. આજે, અમે બે મુખ્ય તેલ માર્કેટિંગ કંપનીઓ (OMCs) ને ઇથેનોલ સપ્લાય કરીએ છીએ. ચૌધરીના મતે, ભારતમાં કૃષિ સંબંધિત ઉદ્યોગોમાં અપાર સંભાવનાઓ છે અને ઇથેનોલ એક મહત્વપૂર્ણ તક છે. 20% મિશ્રણ નીતિને કારણે અમે માંગમાં વધારો જોઈ રહ્યા છીએ. જેમ જેમ પેટ્રોલનો વપરાશ વધશે તેમ તેમ ઇથેનોલની માંગ પણ વધશે, એમ તેમણે જણાવ્યું.
ચિરીપાલ ગ્રુપે તેના નવા સાહસ ટ્રુ ગ્રીન બાયો એનર્જી લિમિટેડ સાથે આ ક્ષેત્રમાં પ્રવેશ કર્યો છે. ગ્રુપના પ્રમોટર દીપક ચિરીપાલે જણાવ્યું હતું કે, “ભારત સરકારના 2025 સુધીમાં 20% મિશ્રણ પ્રાપ્ત કરવાના પ્રયાસનો હેતુ ક્રૂડ ઓઇલની આયાત ઘટાડવા, વિદેશી હૂંડિયામણ બચાવવા અને કાર્બન ઉત્સર્જન ઘટાડવાનો છે. અમે નવીનીકરણીય ઊર્જાને લાંબા ગાળાના ટકાઉપણાના એક મહત્વપૂર્ણ સ્તંભ તરીકે જોઈએ છીએ. આ ઇથેનોલ પ્લાન્ટ અમારા ભાવિ ગ્રીન એનર્જી વિભાગનો એક ભાગ છે. તેની સ્થાપિત ક્ષમતા 300 KLPD છે અને તે ટૂંક સમયમાં કામગીરી શરૂ કરશે. અમે અમદાવાદ નજીકના આ ગ્રીનફિલ્ડ પ્રોજેક્ટમાં લગભગ 350 કરોડ રૂપિયાનું રોકાણ કર્યું છે,” તેમણે કહ્યું.
ચિરિપાલે જણાવ્યું હતું કે, પ્રાથમિક કાચો માલ ફૂડ કોર્પોરેશન ઓફ ઈન્ડિયા (FCI) માંથી મેળવવામાં આવે છે, અને કાર્યક્ષમ અને સ્થિર સપ્લાય ચેઇન જાળવવા માટે વધારાની જરૂરિયાતો ખુલ્લા બજાર દ્વારા પૂરી કરવામાં આવે છે. અમદાવાદ સ્થિત કિનિવા ઇન્ડસ્ટ્રીઝ LLP પણ ઇથેનોલ પ્લાન્ટ સ્થાપી રહી છે. “આ એક ઉભરતું ક્ષેત્ર છે, અને ગ્રીન ઇંધણની માંગમાં વધારો થવાનો છે. અમે હાલમાં જરૂરી મંજૂરીઓ મેળવવાની પ્રક્રિયામાં છીએ,” ડિરેક્ટરોમાંના એક પ્રણય કાબરાએ જણાવ્યું હતું. અમારા આયોજિત પ્લાન્ટની ક્ષમતા 100 KLPD હશે જેમાં લગભગ રૂ. 120 કરોડનું રોકાણ થશે.
