नवी दिल्ली : निर्यात वाढ टिकवून ठेवण्यासाठी आणि जागतिक अस्थिर धक्क्यांपासून अर्थव्यवस्थेचे रक्षण करण्यासाठी भारताने उच्च-मूल्य, तंत्रज्ञान-केंद्रित उत्पादनाकडे वळले पाहिजे, असे सल्लागार कंपनी फोर्विस मजार्स इंडियाच्या अहवालात म्हटले आहे. अहवालात असेही म्हटले आहे की, प्रगत अर्थव्यवस्थांमध्ये मागणी कमी होणे, वाढत्या संरक्षणवाद आणि जागतिक पुरवठा साखळ्यांचे विखंडन यामुळे भारताच्या व्यापार वातावरणाला धोके निर्माण होऊ शकतात..
अहवालावर भाष्य करताना, भारतातील फोर्विस मजार्सचे भागीदार, वाहतूक आणि लॉजिस्टिक्स रोहित चतुर्वेदी म्हणाले, निष्कर्षांवरून असे दिसून येते की निर्यात वाढ केवळ जीडीपी विस्तारावर अवलंबून राहू शकत नाही. भारताच्या माल निर्यातीला अधिक लवचिक आणि बाह्य मागणीच्या धक्क्यांसाठी कमी संवेदनशील बनवण्यासाठी, उच्च-मूल्य, तंत्रज्ञान-केंद्रित उत्पादनाकडे वळणे आवश्यक आहे. चतुर्वेदी पुढे म्हणाले की, शाश्वत प्रगतीसाठी अडथळे कमी करण्यासाठी आणि स्पर्धात्मकता सुधारण्यासाठी योग्य भांडवल निर्मिती आणि सक्षम लॉजिस्टिक्स पायाभूत सुविधांचा विकास देखील आवश्यक आहे.
भारताचे बाह्य क्षेत्र निर्णायक टप्प्यात प्रवेश करत आहे, असे अहवालात नमूद केले आहे. त्यात म्हटले आहे की, “२०३० पर्यंत १ ट्रिलियन डॉलर्सपर्यंत माल निर्यातीचे लक्ष्य (आणि वस्तू आणि सेवांची एकूण निर्यात २ ट्रिलियन डॉलर्सपेक्षा जास्त होण्याची अपेक्षा) असल्याने, व्यापार धोरण देशाच्या विकास नियोजनात केंद्रस्थानी बनले आहे.”“निर्यात आता केवळ अतिरिक्त उत्पादनासाठी एक आउटलेट म्हणून पाहिले जात नाही, तर जीव्हीसीशी एकात्मता वाढवण्यासाठी, परकीय गुंतवणूक आकर्षित करण्यासाठी आणि दीर्घकालीन जीडीपी विस्तार टिकवून ठेवण्यासाठी एक यंत्रणा म्हणून पाहिले जाते,” असे अहवालात पुढे म्हटले आहे.
अहवालानुसार, गेल्या दोन दशकांत भारताच्या माल निर्यातीत लक्षणीय परिवर्तन झाले आहे. कमी-मूल्याच्या प्राथमिक वस्तूंपासून उच्च-मूल्याच्या उत्पादन आणि तंत्रज्ञान-केंद्रित उत्पादनांच्या नेतृत्वाखालील पोर्टफोलिओमध्ये बदल होत आहेत.आर्थिक वर्ष २०१८ आणि आर्थिक वर्ष २५ दरम्यान, अभियांत्रिकी वस्तू, पेट्रोलियम उत्पादने, इलेक्ट्रॉनिक वस्तू, औषधनिर्माण, रत्ने आणि दागिने आणि रसायने एकत्रितपणे माल निर्यात मूल्याच्या सुमारे ७० टक्के वाटा उचलत होते. अहवालात असेही म्हटले आहे की, इलेक्ट्रॉनिक्स सर्वात वेगाने वाढणारा क्षेत्र म्हणून समोर येत आहे, जो या काळात पाच पटीने वाढून USD 38.5 अब्ज झाले आहे आणि त्यांचा वाटा 2 टक्क्यांवरून 9 टक्क्यांपर्यंत वाढला आहे.
भांडवली वस्तू, ऑटोमोटिव्ह घटक आणि औद्योगिक यंत्रसामग्रीमुळे अभियांत्रिकी वस्तूंचा वाटा सर्वात मोठा राहिला आहे, तर कापडासारख्या पारंपारिक क्षेत्रांचा वाटा सातत्याने कमी होत चालला आहे, ज्यामुळे ज्ञान आणि तंत्रज्ञानावर आधारित निर्यातीकडे व्यापक लक्ष केंद्रित झाले आहे. (ANI)
