શિમલા: હિમાચલ પ્રદેશમાં લગભગ 2,23,000 ખેડૂતો અને બગીચાના માલિકોએ લગભગ તમામ પંચાયતોમાં કુદરતી ખેતીને આંશિક અથવા સંપૂર્ણપણે અપનાવી છે, એમ રાજ્ય સરકારે જણાવ્યું હતું. સરકાર ખેડૂતો માટે વધારાના આવક સર્જન વિકલ્પો શોધવા, તેમના ઉત્પાદન માટે વાજબી ભાવ સુનિશ્ચિત કરવા, ગુણવત્તાયુક્ત બીજ ઉપલબ્ધ કરાવવા અને સિંચાઈ સુવિધાઓનો વિસ્તાર અને મજબૂતીકરણ કરવા પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરી રહી છે, ઉપરાંત પાક વીમો પૂરો પાડવા અને કૃષિ સંશોધનને પ્રોત્સાહન આપવા પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરી રહી છે.
પોતાના પ્રકારના પ્રથમ નિર્ણયમાં, સરકારે આ પદ્ધતિનો ઉપયોગ કરીને ઉગાડવામાં આવતા વિવિધ પાક માટે લઘુત્તમ ટેકાના ભાવ (MSP) આપીને કુદરતી ખેતીને પ્રોત્સાહન આપ્યું છે. ગયા વર્ષે, મકાઈ માટે પ્રતિ કિલો 30 રૂપિયાની MSP નક્કી કરવામાં આવી હતી. આ નિર્ણયથી ખેડૂતોમાં ખુશીનો માહોલ છવાયો અને તેમને મોટા પાયે રસાયણમુક્ત ખેતી અપનાવવા પ્રેરણા મળી. સરકારે 2025-26માં મકાઈ માટે MSP 30 રૂપિયાથી વધારીને 40 રૂપિયા પ્રતિ કિલો કર્યો. અત્યાર સુધીમાં, સરકારે 1,509 ખેડૂતો પાસેથી લગભગ 400 મેટ્રિક ટન મકાઈ MSP પર ખરીદી છે.
તેવી જ રીતે, રાજ્યમાં ઘઉંની ખરીદી પ્રક્રિયા ચાલી રહી છે અને તે 60 રૂપિયા પ્રતિ કિલોના MSP પર ખરીદવામાં આવી રહી છે. કુદરતી ખેતી અપનાવવા બદલ ખેડૂતોના પ્રતિભાવને જોઈને સરકારે કાચી હળદર પર 90 રૂપિયાની MSP જાહેર કરી છે. આ નાણાકીય વર્ષથી, સરકારે કાચી હળદર માટે MSP આપવાનો નિર્ણય લીધો છે, જેનું પ્રોસેસિંગ અને માર્કેટિંગ ‘હિમાચલ હલ્દી’ બ્રાન્ડ નામ હેઠળ કરવામાં આવશે. સરકારે તબક્કાવાર રીતે 9.61 લાખ ખેડૂતોને કુદરતી ખેતી સાથે જોડવાનો લક્ષ્યાંક રાખ્યો છે.
કુદરતી ખેતીમાંથી પેદાશોના વેચાણને સરળ બનાવવા માટે, 10 મંડીઓમાં જરૂરી માળખાગત સુવિધાઓ સાથે નિયુક્ત સ્થળો વિકસાવવામાં આવી રહ્યા છે. પ્રાકૃતિક ખેતી ખુશાલ યોજના હેઠળ, 2023-24 અને 202425માં રૂ. 27.60 કરોડ ખર્ચવામાં આવ્યા છે અને ચાલુ નાણાકીય વર્ષ માટે રૂ. 7.28 કરોડનું બજેટ ફાળવવામાં આવ્યું છે. આ યોજના હેઠળ મૂલ્યવાન માર્ગદર્શન આપવા માટે મુખ્યમંત્રી સુખવિંદર સિંહ સુખુના અધ્યક્ષતામાં રાજ્ય સ્તરે એક ઉચ્ચ સ્તરીય સમિતિની રચના કરવામાં આવી છે. મુખ્ય સચિવના નેતૃત્વ હેઠળના એક ખાસ ટાસ્ક ફોર્સ દ્વારા અમલીકરણ અને દેખરેખ રાખવામાં આવી રહી છે.
