નવી દિલ્હી: ભારત ઇથેનોલ ક્ષેત્રમાં નોંધપાત્ર પ્રગતિ જોઈ રહ્યું છે, જે ઉત્પાદન, મિશ્રણ સ્તર અને એકંદર ક્ષમતામાં વાર્ષિક ધોરણે સતત વધારો દર્શાવે છે. આ ગતિ માત્ર દેશના ઉર્જા લેન્ડસ્કેપને જ બદલી રહી નથી પરંતુ ગ્રામીણ વિસ્તારોમાં આર્થિક વૃદ્ધિ અને ટકાઉ વિકાસને પ્રોત્સાહન આપવામાં પણ મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકા ભજવી રહી છે. વર્તમાન ઇથેનોલ સપ્લાય વર્ષ (ESY) 2024–25 દરમિયાન, ઓગસ્ટ 2025 માં પેટ્રોલમાં ઇથેનોલનું મિશ્રણ 19.8% સુધી પહોંચ્યું. પેટ્રોલિયમ પ્લાનિંગ એન્ડ એનાલિસિસ સેલ (PPAC) ના ડેટા અનુસાર, નવેમ્બર 2024 થી ઓગસ્ટ 2025 દરમિયાન સંચિત સરેરાશ મિશ્રણ દર 19.1% હતો.
ઓગસ્ટ 2025 માં જ, તેલ માર્કેટિંગ કંપનીઓ (OMCs) ને EBP કાર્યક્રમ હેઠળ 978 મિલિયન લિટર ઇથેનોલ પ્રાપ્ત થયું. આનાથી નવેમ્બર-ઓગસ્ટ સમયગાળામાં તેલ માર્કેટિંગ કંપનીઓ દ્વારા કુલ ઇથેનોલનો વપરાશ 8205 મિલિયન લિટર થયો. સત્તાવાર માહિતી દર્શાવે છે કે ઓગસ્ટ 2025 માં પેટ્રોલમાં કુલ 885 મિલિયન લિટર ઇથેનોલ ભેળવવામાં આવ્યું હતું, જેના કારણે નવેમ્બર 2024 થી ઓગસ્ટ 2025 સુધી કુલ ઇથેનોલ મિશ્રણનું પ્રમાણ 8375 મિલિયન લિટર થયું હતું.
સૂત્રો અનુસાર, ESY 2024-25 માં અત્યાર સુધી અનાજમાંથી ઇથેનોલનો પુરવઠો 5260.1 મિલિયન લિટર છે, જ્યારે ખાંડ આધારિત ફીડસ્ટોક્સમાંથી પુરવઠો 2945.1 મિલિયન લિટર છે. પેટ્રોલિયમ અને કુદરતી ગેસ મંત્રી હરદીપ પુરીએ તાજેતરમાં જાહેરાત કરી હતી કે ભારતે 2025 સુધીમાં પેટ્રોલમાં 20% ઇથેનોલ મિશ્રણનો લક્ષ્યાંક સફળતાપૂર્વક પ્રાપ્ત કર્યો છે, જે તેના લક્ષ્યાંકથી પાંચ વર્ષ આગળ છે.
આ નોંધપાત્ર વધારાથી દેશની આયાતી કાચા તેલ પરની નિર્ભરતા ઘટાડવામાં મદદ મળી છે, જેના કારણે નોંધપાત્ર વિદેશી હૂંડિયામણની બચત થઈ છે. ઇથેનોલ ઉત્પાદકોને રાહત આપતા, ભારત સરકારે ખાંડ મિલો અને ડિસ્ટિલરીઓને ઇથેનોલ સપ્લાય વર્ષ (ESY) 2025-26 દરમિયાન કોઈપણ પ્રતિબંધ વિના શેરડીના રસ, ખાંડની ચાસણી, બી-હેવી મોલાસીસ (BHM) અને સી-હેવી મોલાસીસ (CHM) માંથી ઇથેનોલનું ઉત્પાદન કરવાની મંજૂરી આપી છે.
