नवी दिल्ली : भारत सरकार इथेनॉल मिश्रित पेट्रोल (EBP) कार्यक्रमांतर्गत पेट्रोलमध्ये इथेनॉल मिसळण्यास प्रोत्साहन देत आहे, ज्यामध्ये सार्वजनिक क्षेत्रातील तेल विपणन कंपन्या (OMCs) पेट्रोलमध्ये इथेनॉल मिश्रण करून विकतात. इथेनॉल मिश्रित पेट्रोल (EBP) कार्यक्रमांतर्गत, पेट्रोलमध्ये इथेनॉल मिसळण्याचे प्रमाण २०१३-१४ मध्ये ३८ कोटी लिटरवरून २०२४-२५ मध्ये १००० कोटी लिटरपेक्षा जास्त झाले आहे, ज्यामुळे २०२४-२५ च्या ESY दरम्यान पेट्रोलमध्ये सरासरी १९.२४% इथेनॉल मिसळले गेले. ऑक्टोबर २०२५ मध्ये, १९.९७% इथेनॉल मिसळले गेले.
पेट्रोलियम आणि नैसर्गिक वायू राज्यमंत्री सुरेश गोपी यांनी राज्यसभेत भारतातील इथेनॉल मिश्रणाचा शेतकऱ्यांवर आणि अर्थव्यवस्थेवर होणाऱ्या सकारात्मक परिणामांबद्दल माहिती दिली. ते म्हणाले, “ईबीपी कार्यक्रमामुळे शेतकऱ्यांना इथेनॉल पुरवठा वर्ष (ईएसवाय) २०१४-१५ पासून ऑक्टोबर २०२५ पर्यंत १,३६,३०० कोटी रुपयांपेक्षा जास्त रक्कम मिळाली आहे. याशिवाय १,५५,००० कोटी रुपयांपेक्षा जास्त परकीय चलनाची बचत झाली आहे. सुमारे ७९० लाख मेट्रिक टन CO2 कमी झाले आहे आणि २६० लाख मेट्रिक टनांपेक्षा जास्त कच्च्या तेलाचा पर्याय उपलब्ध झाला आहे.
EBP कार्यक्रमांतर्गत ESY 2025-26 पर्यंत भारतात इथेनॉल उत्पादनासाठी कच्च्या मालाची उपलब्धता आणि पायाभूत सुविधांची सातत्यपूर्ण उपलब्धता सुनिश्चित करण्यासाठी, सरकारने भारतात इथेनॉल उत्पादनाला प्रोत्साहन देण्यासाठी अनेक पावले उचलली आहेत. ज्यामध्ये इथेनॉल उत्पादनासाठी कच्च्या मालाचा विस्तार, EBP कार्यक्रमांतर्गत इथेनॉल खरेदीसाठी प्रशासित किंमत यंत्रणा, EBP कार्यक्रमासाठी इथेनॉलसाठी GST दर 5% पर्यंत कमी करणे, 2018-22 दरम्यान विविध इथेनॉल व्याज अनुदान योजना (EISS) सुरू करणे, विद्यमान ऊस-आधारित डिस्टिलरीजना मळी तसेच धान्यांपासून इथेनॉल उत्पादनासाठी मल्टी-फीडस्टॉक प्लांटमध्ये रूपांतरित करण्यासाठी सहकारी साखर कारखान्यांसाठी समर्पित सबव्हेन्शन योजना, OMCs आणि समर्पित इथेनॉल प्लांटमध्ये 233 दीर्घकालीन ओव्हरटेक करार (LTOAs) वर स्वाक्षरी ज्यामुळे देशाची वार्षिक इथेनॉल डिस्टिलिंग क्षमता 1950 कोटी लिटरपेक्षा जास्त झाली आहे.
