नागपूर : भितीदायक चित्रे असलेल्या सिगारेटच्या पाकिटाप्रमाणे लोकांच्या आवडत्या समोसे, जिलेबी आणि चहा बिस्किटे यांच्यावरही आरोग्यविषयक इशारा लवकरच पाहायला मिळणार आहे. गोड आणि तेलकट पदार्थांवर तंबाखूसारखे आरोग्यविषयक इशारे असतील. केंद्रीय आरोग्य आणि कुटुंब कल्याण मंत्रालयाने एम्स नागपूरसह सर्व केंद्रीय संस्थांना समोसे, जिलेबीसारखे खाद्य पदार्थ विक्री करणाऱ्या दुकानांमध्ये ‘तेल आणि साखर बोर्ड’ बसवण्याचे आदेश दिले आहेत.
दररोजच्या नास्त्यामध्ये किती साखर, मेद लपलेले आहे याची माहिती देणारे हे पोस्टर्स असतील. याबाबत, एम्स नागपूरच्या अधिकाऱ्यांनी त्यांना परिपत्रक मिळाल्याबद्दल दुजोरा दिला. ते कॅफेटेरिया आणि सार्वजनिक ठिकाणी बोर्ड लावण्याची तयारी करत आहेत. कार्डिओलॉजिकल सोसायटी ऑफ इंडियाच्या नागपूर शाखेचे अध्यक्ष डॉ. अमर आमले म्हणाले की, सिगारेटच्या इशाऱ्यांइतकेच अन्न लेबलिंग गंभीर होण्याची ही सुरुवात आहे. आम्ही वर्षानुवर्षे सांगत आहोत की साखर आणि ट्रान्स फॅट्स हे नवीन तंबाखू आहेत. लोकांना ते काय खात आहेत, हे जाणून घेण्याचा अधिकार आहे.
सरकारी पत्रात चिंताजनक आकडेवारी दिली आहे. त्यानुसार २०५० पर्यंत ४४९ दशलक्षाहून अधिक भारतीय जास्त वजनाचे किंवा लठ्ठ असू शकतात. त्यामुळे भारत जगातील दुसऱ्या क्रमांकाचा सर्वात मोठा लठ्ठपणाचा केंद्र बनू शकतो. शहरांमध्ये, पाचपैकी एक प्रौढ आधीच जास्त वजनाचा आहे. खाण्याच्या चुकीच्या सवयी आणि बैठी जीवनशैली यामुळे मुलांमध्ये लठ्ठपणाचा वाढता ट्रेंड चिंता वाढवतो आहे.
अधिकाऱ्यांच्या मते, हा उपक्रम मधुमेह, उच्च रक्तदाब आणि हृदयरोग यांसारख्या असंसर्गजन्य आजारांविरुद्धच्या लढाईचा एक भाग आहे. ज्यापैकी बरेच जण आहारात साखर आणि तेलाच्या अतिरिक्ततेशी जवळून जोडलेले आहेत. हे बोर्ड केंद्रीय कार्यालये आणि संस्थांमध्ये मूक पण कडक पहारेकरी म्हणून काम करतील. तसेच लोकांना आठवण करून देतील की या निष्पाप दिसणाऱ्या लाडूंमध्ये तुमच्या आरोग्याच्या उद्दिष्टांना हानी पोहोचवण्यासाठी पुरेशी साखर असू शकते. वरिष्ठ मधुमेहतज्ज्ञ डॉ. सुनील गुप्ता म्हणाले की, हे अन्नावर बंदी घालण्याबद्दल नाही.
पण, जर लोकांना माहित असेल की गुलाब जामुनमध्ये पाच चमचे साखर असू शकते, तर ते पुन्हा खाण्यापूर्वी कदाचित दोनदा विचार करतील. हे पाऊल पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांच्या ‘फिट इंडिया’ मोहिमेची आठवण करून देते, ज्यामध्ये तेलाचा वापर १० टक्के कमी करण्याचे त्यांचे आवाहनदेखील समाविष्ट आहे. आता, नागपूर हा संदेश सर्वांना पोहोचवण्याची तयारी करत आहे, जरी त्यासाठी ऑफिसच्या स्नॅक्स काउंटरवर नजर टाकावी लागली तरी. म्हणून, पुढच्या वेळी जेव्हा तुम्ही सरकारी कॅन्टीनमध्ये समोसा घेण्यासाठी पोहोचाल, तेव्हा जवळच्या रंगीत बोर्डवर नम्रपणे असे म्हटले असेल की: “समजूतदारपणे खा. तुमचे भविष्य तुमचे आभार मानेल.”
