નવી દિલ્હી: સરકાર શેરડીના બદલે મકાઈ અને તૂટેલા દાણા માંથી ઇથેનોલ ઉત્પાદનને પ્રાથમિકતા આપવાનું વિચારી રહી છે, એમ એક વરિષ્ઠ સરકારી અધિકારીએ મનીકંટ્રોલને જણાવ્યું હતું. એક આંતર-મંત્રી સમિતિ ઇથેનોલ મિશ્રણને 20 ટકાથી વધુ વધારવા માટે એક રોડમેપ તૈયાર કરવા પર કામ કરી રહી છે. અધિકારીએ જણાવ્યું હતું કે, ખાદ્ય વિરુદ્ધ બળતણની ચર્ચા વચ્ચે, સમિતિ દેશમાં ઇથેનોલનું ઉત્પાદન વધારવાની રીતો પર કામ કરી રહી છે અને સાથે સાથે ખાદ્ય સુરક્ષા પણ સુનિશ્ચિત કરી રહી છે. સમિતિ ખાદ્ય સુરક્ષા સુનિશ્ચિત કરવા માટે ઇથેનોલ ઉત્પાદન માટે મકાઈ, તૂટેલા ચોખા, મકાઈ, શેરડી અને મોલાસીસ જેવા વિવિધ સ્ત્રોતો વચ્ચે સંતુલન બનાવવાનું વિચારી રહી છે.
આ સમિતિ ઇથેનોલ મિશ્રણમાં 20 ટકાથી વધુ વધારો કરવાની યોજના બનાવવા માટે એક ડ્રાફ્ટ રિપોર્ટ તૈયાર કરશે, જેને મંજૂરી માટે કેન્દ્રીય મંત્રીમંડળને મોકલવામાં આવશે. આ સમિતિમાં પેટ્રોલિયમ અને કુદરતી ગેસ મંત્રાલય, માર્ગ પરિવહન અને રાજમાર્ગ મંત્રાલય, કૃષિ અને ખેડૂત કલ્યાણ મંત્રાલય અને ખાદ્ય અને જાહેર વિતરણ વિભાગના અધિકારીઓનો સમાવેશ થાય છે. કેન્દ્ર સરકાર ઓક્ટોબર 2025 સુધીમાં પેટ્રોલમાં 20 ટકા ઇથેનોલ મિશ્રણ પ્રાપ્ત કરવાનું લક્ષ્ય રાખે છે. તેલ મંત્રાલયના ડેટા દર્શાવે છે કે એપ્રિલ દરમિયાન ભારતે પેટ્રોલમાં 19.7 ટકા ઇથેનોલ મિશ્રણ પ્રાપ્ત કર્યું હતું. દરમિયાન, પેટ્રોલમાં ઇથેનોલ મિશ્રણ વધારવાના સરકારના પ્રયાસોએ દેશમાં ખાદ્ય સુરક્ષા પર ચર્ચા જગાવી છે.
સરકાર ઇથેનોલ ઉત્પાદનમાં વૈવિધ્યકરણ માટે દબાણ કરી રહી છે અને શેરડીના ઇથેનોલથી દૂર મકાઈ અને ચોખા આધારિત ઇથેનોલને પ્રોત્સાહન આપી રહી છે. આ પ્રયાસના પરિણામે, સપ્ટેમ્બર 2024 માં ભારત દાયકાઓમાં પહેલી વાર મકાઈનો ચોખ્ખો આયાતકાર બન્યો. ભારત મુખ્યત્વે મકાઈનો નિકાસકાર રહ્યો છે. દેશને ખાંડની અછતનો સામનો ન કરવો પડે તે માટે સરકારે નવેમ્બર 2024 થી ખાંડ મિલોને ઇથેનોલ ઉત્પાદન માટે શેરડીના રસનો ઉપયોગ કરવા પર પ્રતિબંધ મૂક્યો હતો. જોકે, ઉદ્યોગના વિરોધને કારણે આ ઓર્ડર પાછો ખેંચી લેવામાં આવ્યો હતો. સત્તાવાર માહિતી અનુસાર, ભારતની ઇથેનોલ ઉત્પાદન ક્ષમતા ઇથેનોલ સપ્લાય વર્ષ (ESY) 2023-24 માં 1,685 કરોડ લિટર સુધી પહોંચવાની ધારણા છે. આમાંથી, અનાજ આધારિત ઇથેનોલનો જથ્થો 744 કરોડ લિટર હતો, જ્યારે શેરડી આધારિત ઇથેનોલનો જથ્થો 941 કરોડ લિટર હતો. ઇથેનોલ સપ્લાય વર્ષ નવેમ્બરથી ઓક્ટોબર સુધી ચાલે છે.
