शाहजहांपूर (उत्तर प्रदेश) : हल्ली लोकांच्या खाण्यापिण्याच्या सवयी बदलत आहेत. लोकांकडून आरोग्याला अधिक महत्त्व दिले जात आहे. भेसळयुक्त अन्न खायला लागू नये म्हणून लोक जास्त पैसे मोजून नैसर्गिकरित्या उत्पादित धान्य, भाजीपाला, फळे आणि इतर जीवनावश्यक वस्तूंची खरेदी करू लागले आहेत. त्यामुळे शेतकऱ्यांचाही नैसर्गिक शेतीकडे ओढा वाढला आहे. अनेक शेतकऱ्यांनी नैसर्गिक शेती करून आपले उत्पन्न दुप्पट- तिप्पट केले आहे.
वाढत्या महागाईमुळे पारंपारिक शेती करणारे अनेक शेतकरी तोट्यात आहेत. पण, व्यावसायिक पद्धतीने शेती केल्यास कमी खर्चात चांगल्या उत्पादनाबरोबरच चांगले पैसे मिळू शकतात. शाहजहांपूर येथील तरुण, प्रगतिशील शेतकरी नैसर्गिक शेतीच्या सरकारने ठरवून दिलेल्या ऊस दरापेक्षा जास्त भावाने उत्पादने विकत आहे. त्यांनी पारंपरिक पद्धतीने ऊस शेती करणाऱ्या शेतकऱ्यांपुढे आदर्श निर्माण केला आहे.
पुवायन तहसीलमधील बुढिया या गावातील ज्ञानेंद्र वर्मा हे व्यावसायिकरित्या उसाची लागवड करतात. ते शेतात उत्पादित ऊस साखर कारखान्यात किंवा क्रशरमध्ये पाठवण्याऐवजी स्वतः त्यावर प्रक्रिया करून त्याची उत्पादने बाजारात विकतो. त्यामुळे त्याला अधिक नफा मिळतो. ज्ञानेंद्र गेल्या ४ वर्षांपासून नैसर्गिकरीत्या उसाची लागवड करत आहेत.
उसाचे नैसर्गिक उत्पादन घेण्याची पद्धत…
ज्ञानेंद्र वर्मा हेउसाचे पीक नैसर्गिक उत्पादन घेतात. ते म्हणाले की, सर्वप्रथम शेताची नीट नांगरणी केली जाते. नंतर कुजलेले शेणखत किंवा गांडूळ खत मिसळून शेत समतल केले जाते. खंदक पद्धतीचा वापर करून दोन डोळ्यांच्या उसाची लागवड केली जाते. त्यापूर्वी बीजामृताने बीज प्रक्रिया केली जाते. नंतर घन जीवामृत, कुणपाजल आणि पंचगव्य वापरले जातात. त्यामुळे नाममात्र खर्चात चांगले उत्पादन मिळते.
ज्ञानेंद्र वर्मा म्हणाले की, पक्व ऊस कारखान्याला किंवा क्रशरला विकण्याऐवजी गावातच बसवलेले क्रशर भाड्याने घेऊन ऊसाची उत्पादने तयार केली जातात. स्वतः उसाचे व्हिनेगर, गूळ पावडर, साखर, गुळाचे तुकडे, कँडी आणि चटणी बनवून बाजारात विकतो. त्यांना प्रति क्विंटल ९०० रुपयांपर्यंत उत्पन्न मिळते. तर सरकारने उसाची किमान आधारभूत किंमत ३८० रुपये निश्चित केली आहे.
