કેન્દ્રએ પંજાબ, ચંદીગઢ, હરિયાણા અને રાજસ્થાનમાં ઘઉંની ખરીદી માટે ગુણવત્તાના ધોરણો હળવા કર્યા છે જેથી કરીને ખેડૂતોના હિતોનું રક્ષણ થાય. તાજેતરના કમોસમી વરસાદ, કરા અને ભારે પવને આ રાજ્યોના કેટલાક ભાગોમાં લણણી માટે તૈયાર ઘઉંના પાકને નુકસાન પહોંચાડ્યું છે. આ રાજ્ય સરકારોએ ખરીદીના ધોરણોમાં છૂટછાટ માંગી હતી. હાલમાં, મધ્યપ્રદેશમાં ઘઉંની ખરીદી ચાલી રહી છે, જ્યારે અન્ય રાજ્યોમાં અકાળ વરસાદને કારણે તેમાં વિલંબ થયો છે. રાજ્યની માલિકીની ફૂડ કોર્પોરેશન ઓફ ઈન્ડિયા (FCI) રાજ્ય એજન્સીઓના સહયોગથી ઘઉંની ખરીદી કરે છે.
કેન્દ્રીય ખાદ્ય મંત્રાલયના અધિક સચિવ સુબોધ કુમાર સિંહે જણાવ્યું હતું કે, “ક્ષેત્ર સર્વેક્ષણ પછી, અમે ખેડૂતોની મુશ્કેલી ઘટાડવા અને ઘઉંના વેચાણમાં વધારો કરવા માટે પંજાબ, ચંદીગઢ, હરિયાણા અને રાજસ્થાનમાં ઘઉંની ખરીદી માટે ગુણવત્તાના ધોરણો હળવા કર્યા છે. મુશ્કેલી ટાળવા માટે. તેમણે કહ્યું કે સરકારે એકસમાન સ્પષ્ટીકરણો હેઠળ હાલની 6 ટકાની મર્યાદાની સામે સુકાઈ ગયેલા અને તૂટેલા અનાજની મર્યાદાને 18 ટકા સુધી હળવી કરી છે.
તેમણે કહ્યું કે 6 ટકા સુધી સુકાઈ ગયેલા અને તૂટેલા અનાજ સાથે ઘઉંના ભાવમાં કોઈ ઘટાડો લાગુ પડશે નહીં. 10 ટકા સુધીની ચમકની ખોટ ધરાવતા ઘઉં પર કિંમતમાં ઘટાડો લાગુ થશે નહીં, જ્યારે 10 ટકા અને 80 ટકા વચ્ચેની ચમકની ખોટ ધરાવતા ઘઉંને સપાટ ધોરણે રૂ. 5.31 પ્રતિ ક્વિન્ટલના ભાવે ભાવમાં ઘટાડો કરવામાં આવશે. આ સિવાય ક્ષતિગ્રસ્ત અને હળવા નુકસાન થયેલા અનાજની માત્રા 6 ટકાથી વધુ ન હોવી જોઈએ.
સિંઘે વધુમાં જણાવ્યું હતું કે સંગ્રહ દરમિયાન ધારાધોરણોની છૂટછાટ હેઠળ ઘઉંના સ્ટોકની ગુણવત્તામાં કોઈ બગાડ થશે તો તેની સંપૂર્ણ જવાબદારી રાજ્ય સરકારોની રહેશે. આ ઘઉંનું વિતરણ અગ્રતાના ધોરણે કરવામાં આવશે. સરકારે વર્તમાન માર્કેટિંગ વર્ષ 2023-24 (એપ્રિલ-માર્ચ) ના 10 એપ્રિલ સુધીમાં 13.20 લાખ ટન ઘઉંની ખરીદી કરી છે, જે મોટાભાગે મધ્ય પ્રદેશમાંથી છે. ખાદ્ય મંત્રાલયના ડેટા અનુસાર, આ સમયગાળા દરમિયાન પંજાબમાં આશરે 1,000 ટન ઘઉંની ખરીદી કરવામાં આવી છે, જ્યારે હરિયાણામાં 88,000 ટન ઘઉંની ખરીદી કરવામાં આવી છે.
કેન્દ્ર સરકારે વર્તમાન માર્કેટિંગ વર્ષ 2023-24 (એપ્રિલ-માર્ચ) દરમિયાન 34.2 મિલિયન ટન ઘઉંની ખરીદી કરવાનો લક્ષ્યાંક રાખ્યો છે, જે અગાઉના વર્ષની 19 મિલિયન ટનની ખરીદી કરતાં વધુ છે. ગત વર્ષે હીટવેવ અને કમોસમી વરસાદને કારણે ઉત્પાદનમાં થોડો ઘટાડો થતાં ઘઉંની ખરીદીમાં ઘટાડો થયો હતો. જોકે, આ વર્ષે ઉત્પાદન રેકોર્ડ 112.2 મિલિયન ટન રહેવાનો અંદાજ છે.
