જીનીવા: વર્લ્ડ ટ્રેડ ઓર્ગેનાઇઝેશનમાં વિવાદ પતાવટ પેનલો દ્વારા, શેરડી અને ખાંડ ઉત્પાદકો માટે ભારતના સબસિડી પ્રોગ્રામોનું ભાવિ, જેમાં ફરજિયાત લઘુત્તમ કિંમતોનો સમાવેશ થાય છે, તેનો નિર્ણય લેવામાં આવશે. ઓસ્ટ્રેલિયા, બ્રાઝિલ અને ગ્વાટેમાલાએ આજે ખાંડ ક્ષેત્ર માટે નવી દિલ્હીના સમર્થન કાર્યક્રમોના વૈશ્વિક વેપાર નિયમોનું ઉલ્લંઘન કર્યું હોવાની તેમની ફરિયાદો અંગે નિર્ણય કરવા માટે પેનલની સ્થાપના માટે લીલી ઝંડી આપી છે.
જોકે ભારતે ત્રણેય દેશોની એક જ પેનલ માટેની તેમની ફરિયાદોની દેખરેખ માટે કરેલી વિનંતીઓને સંયુક્ત રીતે તેમના દાવાઓ સમાન હોવાના આધારે નકારી કાઢી હતી. ભારતે કહ્યું કે દરેક કેસ અલગ છે અને તેથી આ કેસનો નિર્ણય લેવા માટે એક જ પેનલને નકારી કાઢી છે.
ત્રણ ફાર્મ-નિકાસ કરનારા દેશોએ ફેડરલ અને રાજ્ય સ્તરે શેરડી અને ખાંડ માટે ફરજિયાત લઘુત્તમ ભાવની વર્તમાન પ્રણાલીને પડકાર ફેંક્યો હતો ઓસ્ટ્રેલિયા, બ્રાઝિલ અને ગ્વાટેમાલાએ જણાવ્યું હતું કે ભારત ખાંડના સ્ટોકને જાળવવા માટે સોફ્ટ લોન અને સબસિડી સહિતના વેપારને વિકૃત વિકસિત ઉત્પાદન સબસિડી પૂરી પાડે છે.
ગયા મહિને ભારતે પેનલની સ્થાપના માટે ઓસ્ટ્રેલિયા, બ્રાઝિલ અને ગ્વાટેમાલા, કે જે ખેતી-નિકાસ કરનારા દેશોના કેર્ન્સ જૂથના સભ્યો છે, તરફથી પ્રથમ વખતની વિનંતીને અવરોધિત કરી હતી. પરંતુ ત્રણેય ફરિયાદોએ વિવાદ સમાધાન પેનલની સ્થાપના માટે બીજી વિનંતી કરી હતી જેને 15 ઓગસ્ટના રોજ યોગ્ય રીતે મંજૂર કરવામાં આવી હતી. અને ડબ્લ્યુટીઓ નિયમો હેઠળ, બીજી વિનંતી આપમેળે મંજૂર થાય છે.
ત્રણેય ફરિયાદોએ નવી દિલ્હી ઉપર શેરડી અને ખાંડની નિકાસ સબસિડી પૂરી પાડવાનો આરોપ લગાવ્યો હતો જે “ન્યુનત્તમ સૂચક નિકાસ ક્વોટા” (MIEQ) અથવા અન્ય ખાંડની નિકાસ પ્રોત્સાહનો દ્વારા નિકાસ પર આકસ્મિક છે.
ઓસ્ટ્રેલિયા, જે ખેતી-નિકાસ કરનારા દેશોના કેર્ન્સ જૂથનો મુખ્ય પ્રવક્તા છે, તેણે આંતરરાષ્ટ્રીય ખાંડ બજારમાં વધુ પડતા યોગદાન આપવા માટે ભારતને જવાબદાર ઠેરવ્યું હતું. ઓસ્ટ્રેલિયાના જણાવ્યા મુજબ ભારતમાં ખાંડનું ઉત્પાદન વર્ષ 2016-17 માં 22 મિલિયન ટનથી વધીને 2018-19માં 34 મિલિયન ટન થઈ ગયું છે, જે ગયા વર્ષે ૧૨ મિલિયન ટનના વધારામાં ફાળો આપે છે. ઓસ્ટ્રેલિયા દ્વારા વધારાનીખાંડ અબજ ડોલરની વધારાની ખાંડ સબસિડીની જાહેરાત પછી સપ્ટેમ્બર 2018 માં વૈશ્વિક ખાંડના ભાવમાં ઘટાડો થયો હતો, ઓસ્ટ્રેલિયાએ જણાવ્યું હતું કે તેની વિશેષ અસર અમને પડી છે.
બ્રાઝીલે શેરડીના લઘુત્તમ ભાવ સહિત સુગર ક્ષેત્ર માટે વિવિધ સપોર્ટ પ્રોગ્રામને વધુ તીવ્ર બનાવવા માટે ભારત પર આરોપ લગાવ્યો હતો. બ્રાઝિલે કહ્યું કે પાછલા બે વર્ષોમાં ભારતે ફરજિયાત નિકાસ માટે ફાળવવામાં આવેલી ખાંડ 2 મિલિયન ટનથી વધારીને 5 મિલિયન ટન કરી છે.
જોકે, ભારતે ત્રણેય દેશોના દાવાઓ સાથે અસંમતતા વ્યક્ત કરતાં જણાવ્યું હતું કે તેના સુગર-સપોર્ટ પ્રોગ્રામનો હેતુ 35 મિલિયનથી વધુ સંવેદનશીલ ઓછી આવક ધરાવતા ગરીબ ખેડુતોને આર્થિક વિકાસમાં ન્યાય અને ન્યાયી હિસ્સો પ્રાપ્ત કરવામાં મદદ કરવા છે. તેણે જણાવ્યું હતું કે તેના પગલાં વૈશ્વિક વેપારના નિયમો સાથે સુસંગત છે, અને વૈશ્વિક ખાંડ બજારમાં કોઈ વિપરીત અસર પેદા કરી નથી.
વિવાદથી પરિચિત એક વ્યક્તિએ કહ્યું કે, ભારતે પણ નિરાશા વ્યક્ત કરી કે નવી દિલ્હી દ્વારા દોહા કૃષિ વાટાઘાટમાં સાધન-ગરીબ ખેડૂતોને પડતી મુશ્કેલીઓ વિશે જે મુદ્દાઓ ઉઠાવવામાં આવ્યા છે તે મુદ્દો હજી સુધી ધ્યાન આપવામાં આવ્યું નથી, તેમ આ વિવાદથી પરિચિત વ્યક્તિએ જણાવ્યું હતું.
બધી સંભાવનાઓમાં, એક પેનલ હશે જે દરેક સભ્ય દ્વારા ઉભા કરવામાં આવેલા દાવાઓને ધ્યાનમાં લેવા કાર્યવાહીને અલગથી રાખશે.
